Είναι σίγουρο ότι από την Ειρήνη Παππά, δεν θα βρεις πολλές συνεντεύξεις στην Ελλάδα. Άντε να είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. Η τελευταία της συνέντευξη πάντως, δόθηκε στις 27 Ιουνίου 2004 στο περιοδικό ΕΙΚΟΝΕΣ και στην Άννα Παναγιωταρέα. Την εποχή εκείνη εξακολουθούσε να μένει στη Ρώμη, την μεγάλη της αγάπη. Και σε αυτή την συνέντευξη η κορυφαία ηθοποιός μιλούσε για όλα
-Πόσα χρόνια ζεις στη Ρώμη;
Από 20 χρονών. Φεύγω και πάντα επιστρέφω. Είχα εδώ δικό μου σπίτι. Όταν τελείωσε η δικτατορία, το πουλώ και λέω “ε, να πάω Ελλάδα”. Όταν έφτασα κατάλαβα τη μούντζα {γέλια}.
Ποια μούντζα εννοείς;
Δεν ήμουν ευπρόσδεκτη. Ο κόσμος είναι καχύποπτος για τους ανθρώπους που κάνουν έξω δουλειά. Νομίζουν ότι έχεις τα μέσα, ότι έχεις περίεργη ζωή. Δεν λογαριάζεται ότι εσύ κάνεις μια δουλειά με ιδρώτα και αίμα και αυτό είναι το μόνο ατού. Οι Έλληνες πιστεύουν στο ρουσφέτι.
Μα πως μπορείς να κάνεις μια ταινία με ρουσφέτι; Πως μπορείς να πρωταγωνιστήσεις από ρουσφέτι;
Πιστεύουν ότι έχεις αγαπητικό, ότι έχεις εραστή που σου δίνει τον ρόλο. Δεν σκ΄πτονται ότι η δουλειά σου η ίδια το κάνει αυτό. Πρέπει να πείσεις ότι η μόνη αξία σου είσαι εσύ. Πολλές γυναίκες είχαν δεσμό με ανθρώπους που είχαν δύναμη δεν πρόδευσαν. Θυμάμαι μόλις είχα γυρίσει στην Ελλάδα, εμφανίστηκα στο Ηρώδειο και ο Χόρν βγήκε και είπε να μην παίξω εκεί γιατί λέρωνα τα μάρμαρα. Οι δημοσιογράφοι με ρώτησαν τότε: Μισείτε τον Χόρν; Καθόλου τους απάντησα. Τον συμπαθώ και έχει κάθε δικαίωμα να μην του αρέσω. Το δικαίωμα όμως να μην παίξω εηγώ στο Ηρώδειο δεν το έχει. Οι χώροι, δεν είναι ιεροί, ο άνθρωπος είναι ιερός.
Εγώ πιστεύω ότι ο κόσμος αναγνωρίζει την τέχνη σου.
Κοίταξε, η Ελλάδα δεν ξέρει καλά την τέχνη μου, γιατί δεν με έχει δει πολύ στο θέατρο. Δούλεψα περισσότερο έξω. Με γνωρίζουν στην Ιταλία όπου έκανα φίλμ και θέατρο. Τώρα με αγαπούν και στην Ισπανία. Δεν ταίζω τον κόσμο ούτε ψωμί, ούτε λίρες. Με εμπιστεύεται επειδή του λέω αλήθειες επι σκηνής. Δεν προσπαθώ να τον αγοράσω. Κάθομαι εκεί και εξομολογούμαι. Αυτό τον διευκολύνει να με δει δική του.
Αν σκέφτεται κανείς μια πράγματι ωραία Ελληνίδα μπορείς να μου πεις γιατί φέρνει στο μυαλό του εσένα;
Αυτό ειναι και καλό και κακό. Θυμάμαι μια φορά μια δημοσιογράφο δεν με χώνευε καθόλου και μου λέει: “θέλω να μου δώσεις συνέντευξη”. Μα γιατί να σου δώσω; Για να βάλω λάδι στη φωτιά να με κάψει; Αφού ξέρω ότι δεν με συμπαθείς και δεν θα είσαι αντικειμενική”. “Γιατί είσαι ωραία” μου λέει εκείνη. “Ε, να σου στείλω μια φωτογραφία μου να την έχεις αν είναι έτσι”. Δεν ήξερα τι άλλο να πω.
Μου είχες πει ότι στη Ρώμη ανοίγει η καρδιά σου. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Γιατί μου αρέσει η μέρα και το φως που έχει σ΄αυτή την πόλη. Ενώ η νύχτα είναι και εκεί τεχνητή. Τα ψέυτικα λόγια που λένε τη νύχτα οι άνθρωποι είναι σαν να υπνοβατούν. Κοιμάσαι και έχεις έναν διαχωρισμό φοβερό με την ημέρα περιμένοντας την επόμενη να ξαναπείς “ζω”. Πάντοτε ένιωθα σαν τα σκυλιά που κλαίνει όταν αρχίσει το ηλιοβασίλεμα. Ουρλιάζουν σαν πέσει η νύχτα και εγώ καθώς σουρουπώνει νιώθω τις ώρες πιο στενάχωρες.
Φοράς όλο μαύρα…
Το μαύρο δεν είναι χρώμα. Οι ηθοποιοί το χρησιμοποιούμε γιατί δεν παίρνει ούτε από τη χειρονομία σου, ούτε από τα αισθήματά σου. Είναι τρόπος εξαφάνισης. Στη σκηνή με το μαύρο έχεις μόνο πρόσωπο και χέρια. Ενώ αν φοράς κόκκινο, είναι σαν ένα κομμάτι λουλουδιού ας πούμε.
Ζεις την ελευθερία σου στην τέχνη με διαίσθηση και ένστικτο;
Όχι. Προσπάθησα να είμαι ειλικρινής με μένα αλλά ακόμη και αυτό από τους άλλους εξαρτάται. Προσπάθησα όσο μπορώ να κάνω αυτό που με συγκινεί. Με συγκινουσε ο πατέρας μου όταν διάβαζε τα μεγάλα κείμενα. Με συγκινούν όταν διαβάζω και εγώ τώρα. Είναι ωραία παρέα, γιατί μέσα σ΄αυτά δεν παραμονεύει κανένας εχθρός.
Αισθάνεσαι ότι απειλείσαι από κάτι;
Πάρα πολλές φορές και ειδικά από τους ανθρώπους. Θεωρείσαι κτήμα τους κατά κάποιον τρόπο. Μπορείς να φας μπροστά στον κόσμο; Δύσκολο. Μπορείς να πιάσεις το χέρι του αγαπημένου σου; Δύσκολο. Μπορείς να μη δώσεις αυτόγραφο; Δύσκολο. Ύστερα σε πλησιάζουν για να σου πουν: “έχω σκεφτεί να κάνω αυτό και θα θέλαμε και εσέις να…Κι εγώ απαντώ: “όχι δεν θέλω να…Γειά σας”.
Εσύ έχεις νιώσει ποτέ ως προϊόν κατανάλωσης;
Όταν σε καλούν να σου δώσουν ένα βραβείο, τι θέλουν; Μια φωτογραφία μαζί σου. Γιατί δεν με φωνάζει κάποιος να μου πει: “ξέρω κάνεις αυτή την δουλειά. Έχεις ανάγκη από τίποτα;” Εμένα να μη με πληρώσει αλλά αντί να μου λένε να βγάλουμε μια φωτογραφία ή να σου δώσουμε ένα βραβείο, γιατί δεν με βοηθάνε να συνεχίσω;
Πως έχει ο κόσμος την εντύπωση στην Ελλάδα ότι το κράτος σε βοήθησε να κάνεις πράγματα;
Ποιο κράτος;
Το υπουργείο πολιτισμού, ας πούμε…
Γιατί θέλουν να είμαι κλέφτρα. Να έχω πάρει κι εγώ λεφτά γιατί έτσι θα ησυχάσει ο κλέφτης, ο απατεώνας, ο ανέντιμος. Τότε θα πει “να κι αυτή είναι σαν εμάς”.
Αυτή η ηθελημένη μοναξιά τι είναι πάλι;
Είναι φυσιολογική. Δεν μπορώ να αλλάξω για να έχω φίλους, για να έχω εραστή. Θίγομαι. Η υπερηφάνεια μου γίνεται κομμάτια και δεν μπορώ να μη με αγαπάω, γιατί εγώ ζω 24 ωρες το 24ωρο με μένα. Εαν δεν με αγαπάω, αν δεν με εκτιμάω που να πάω; Δεν έχω τέτοιες ανάγκες ώστε να μου τις καλύψει κάποιος.
Μήπως για να γίνει κάποιος μεγάλος ηθοποιός όπως εσύ χρειάζεται να είναι αφοσιωμένος στον εαυτό του;
Άννα μου, ας πάρουμε ως δεδομένο ότι ποτέ δεν φτάνεις στην τελειότητα και ότι μιλάμε για ένα δύσκολο επάγγελμα. Είναι σαν να τρέφεις ένα θηρίο μόνο με την αλήθεια και αυτήν πρέπει να μάθεις να την λές. Έχω συνεχώς μέσα μου μια μικρή Ειρήνη που μου λέει “μα τι κάνεις; Δεν ντρέπεσαι λίγο;”
Πάντως η προσωπική σου ζωή κρατήθηκε μακριά από τη δημοσιότητα.
Δεν την κράτησα εγώ . Ζούσα φυσιολογικά. Συζούσα με τους άντρες που αγαπούσα και ποτέ δεν σκέφτηκα ούτε να το ανακοινώσω ούτε και να κρυφτώ. Μ΄εκρυψε ο τρόπος που ζω ίσως. Αλλά εγώ δεν κρύφτηκα, δεν είπα ποτέ “δεν είναι αυτός”. Πάντοτε όποιον άντρα επέλεγα ήταν φως φανάρι.
Κοιτάζοντας πίσω τη ζωή σου σήμερα, πως τη βλέπεις; Τι νιώθεις;
Μοιάζει σαν ένα ταξίδι στο ποτάμι. Σαν να υπάρχει το υγρό στοιχείο που με ταξιδεύει. Σαν να έχω περάσει δρόμους νερού, Και εκεί υπάρχουν παντού άνθρωποι, φυτά και σπίτια. Δεν αισθάνθηκα πουθενά ξένη γιατί κάθε γλώσσα έχει πολλά έλληνικά. Αισθάνεσαι ότι είσαι στην πατρίδα σου, μόνον που προφέρουν αλλιώς τα ελληνικά.
Πέρασε γρήγορα αυτό το κομμάτι της ζωής σου;
Δεν έχω αίσθηση της ηλικίας μου. Νομίζω ότι είμαι ακόμα 13 χρονών ανώριμη και παρθένος. Εντάξει το έξω μου, χαλάει. Τι να κάνω; Ας μη χαλάσει το μέσα μου . Γιατί τότε θα γεράσω και θα πεθάνω. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω την αίσθηση ότι είμαι ηλικιωμένη γυναίκα. Ο φίλος μου δεν έχει αυτοκίνητο και καβαλάω μηχανή.
Παίζουν μεγάλο ρόλο οι άλλοι γύρω σου;
Οι σχέσεις είναι πολλές φορές οδυνηρές ή είναι χαράς ευαγγέλια. Κάποιος είναι δίκαιος, κάποιος είναι ωραίος, κάποιος λέει πράγματα που τα ακούς και σε συγκινούν. Τελευταία επειδή εξωτερικά γερνάω, έχω μεγαλύτερη και καλύτερη αίσθηση του χρόνου. Καθόλου οδυνηρή. Έχω αποφασίσει ότι πεθαίνεις κάποια στιγμή. Τώρα απλά δεν θέλω να ξοδεύω τον χρόνο μου με τυπικές κουβέντες ή πράγματα.
Δεν υπάρχει θάνατος όταν έχεις πίστη…
Υπάρχει για το σώμα με το οποίο εκφράζεσια και με το οποίο συνεργάζεσαι για τον τρόπο που είσαι εδώ. Σταματάει λοιπόν σαν μαχαίρι κοφτερό τη ροή των πραγμάτων που θέλεις να κάνεις.
Ήταν δύσκολη η ζωή σου;
‘Όχι, ήταν ανάλογη με τον χαρακτήρα μου, δεν υπέφερα. Νομίζω ότι ο καθένας μας έχει έναν τρόπο να επιβιώνει, ανάλογα με τον χαρακτήρα του. Δεν πέρασα άσχημα, μόνο που αγωνίστηκα πολύ. Ο κόσμος νομίζει ότι όταν είσαι ωραίος…
Ανοίγουν οι δρόμοι…
Ναι, μόνο που κι εσύ πρέπει να είσαι έτοιμος να τους ανοίξεις!
