Ήταν 27 Ιανουαρίου 2010 όταν ο Μιχάλης Κακογιάννης αποφάσισε να μιλήσει για τελευταία φορά δημοσίως στο περιοδικό “Επίκαιρα” και στον δημοσιογράφο Νίκο Νικόλιζα. Ήταν πλέον αρκετά άρρωστος και ο ίδιος δεν επέτρεπε στον εαυτό του να κουράζεται. Μας υποδέχτηκε στο νεοκλασσικό σπίτι του, όπου πλέον έπαιρνε οξυγόνο με μηχάνημα. Η συνέντευξη αποτελούνταν από πολλές ώρες καταγραφής της ζωής του, ωστόσο λόγω της μικρής χωρητικότητας του περιοδικού περιοριστήκαμε στα παρακάτω. Οι συνεντεύξεις του σπάνιο είδος στην Ελλάδα και στο εξωτερικό! Ο ίδιος για αρκετή ώρα μίλησε και για την φίλη του Ειρήνη Παππά με την οποία τότε είχαν σταματήσει κάθε επαφή, παρόλο που είχαν διαγράψει μαζί τεράστια επιτυχία στον κινηματογράφο!
Μια αναδρομή στο παρελθόν, και αλήθειες που δεν είχε πει ποτέ δημοσίως έγιναν την επόμενη κιόλας ημέρα πλήρης αναπαραγωγή από τον Τύπο της εποχής…
Ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει πλέον αποσυρθεί διακριτικά στην οικία του, απολαμβάνοντας τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής. Ο κόσμος που λάτρεψε το έργο σας θα ήθελε να μάθει πως ζει ένας ογκόλιθος της τέχνης σε αυτό το νεοκλασσικό…
Κοιτάξτε ο χρόνος μου πλέον είναι ελέυθερος. Δεν έχω χρόνο απασχολήσεως από τίποτα και για τίποτα. Οι κινήσεις μου είναι περιορισμένες λόγω προβλημάτων υγείας. Επομένως είμαι κυριολεκτικά ριζωμένος στο σπίτι μου.
Έχετε συνειδητοποιήσει ότι η Ελλάδα επι δεκαετίες ολόκληρες, πέρασε μέσα από τα δικά σας μάτια;
Όχι μόνο η Ελλάδα αλλά και πολλές άλλες χώρες. Υπήρξε μια εποχή που περνούσε περισσότερο μέσα από τα δικά μου μάτια η Αμερική. Αυτό δεν έχει σημασία. Γιατί για εμένα το κοινό διεθνώς είναι ένα. Ανάλογα με τη χώρα που δουλεύεις παρουσιάζεις το έργο. Όταν έκανα τον “Ζορμπά” μιούζικαλ, το δημιούργησα για το Αμερικάνικο κοινό. Το αποδέχτηκε όμως όλη η υφήλιος.
Αναφέρατε τον “Ζορμπά’ και στο μυαλό μου ήρθαν οι κακόβουλες κριτικές που σας έγιναν τότε…
Εξαρτάται πόσο σοβαροί ήταν οι άνθρωποι πίσω από την κάθε κριτική. Ορισμένους δεν τους ελάμβανα καθόλου υπόψη μου. Βέβαια στην Ελλάδα υπήρξαν οργανωμένες φατρίες που με χτυπούσαν χωρίς λόγο, από ζήλια και μόνο. Πληγωνόμουν αλλά έπαιρνα κουράγιο και έλεγα “Μιχάλη προχωράμε”. Όταν βγήκε η ταινία μου “Το κορίτσι με τα μαύρα’ και έγινε πρεμιέρα στο “Παλλάς’ υπήρξαν οργανωμένες αντιδράσεις κατά την διάρκεια της προβολής. Στην τάδε σειρά ήταν οι φίλοι του τάδε σκηνοθέτη οι οποίοι χτυπούσαν τα καθίσματα, φώναζαν κατά της ταινίας και πολλά άλλα. Αν η ταινία δεν πήγαινε στις Κάννες θα είχα την εντύπωση ότι ήταν μια αποτυχία.
Από πολύ μικρός ασχοληθήκατε με πολλά: από μεταφραστής εως τενόρος και ηθοποιός. Τελικά καταλήξατε στην σκηνοθεσία…
Ήταν όλα παρεμφερή επαγγέλματα. Στο Λονδίνο έπαιξα σε μικρές παραστάσεις, όμως δεν έγινα ποτέ στάρ, διότι τα έργα που διάλεγα δεν ήταν έργα επιτυχίας. Δεν μπορώ να μετρήσω αντικειμενικά το μέγεθος μου ως ηθοποιού, άφηνα τον κόσμο να με κρίνει. Και οι κριτικές για μένα ήταν διχασμένες.
Πως επιλέξατε κάποιους ηθοποιούς των ταινιών σας που δεν ήταν στάρ, οι οποίοι όμως έλαμψαν μετά από τις ταινίες σας; Σας αναφέρω την Έλλη Λαμπέτη και την Μελίνα στηνς οποίας το κινηματογραφικό ταλέντο κανείς δεν πίστευε και δεν την ήθελαν στον κινηματογράφο.
Αυτό που λέτε είναι γεγονός. Σε καθέναν από αυτούς τους ηθοποιούς που χρησιμοποιούσα στις ταινίες μου, έβλεπα το γνήσιο εαυτό διοχετευμένο σε κάποιο ρόλο, ο οποίος μάλιστα δεν ήταν αποκλειστικά προσωπογραφία αλλά ήξερα ότι δυναμικά θα τον έδιναν. Ας πούμε έβλεπα ότι η Μελίνα στη “Στέλλα’ γέμιζε τον ρόλο. Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ κάποια άλλη ηθοποιό στη θέση της. Ή η Λαμπέτη στο “Κορίτσι με τα μαύρα” το έργο ήταν γραμμένο για εκείνη.
Τι συνέβη στη “Στέλλα” με τον Τσιτσάνη;
Ο Τσιτσάνης ο οποίος τότε περνούσε δύσκολη περίοδο με τις δισκογραφικές εταιρίες γιατί δεν τον ήθελαν, προσπάθησε να πάρει τους στίχους. Ήρθε λοιπόν και μου ζήτησε να του παραχωρήσω τα δικαιώματα των στίχων. Τον είχα ρωτήσει: Βασίλη, τι μπορεί να βγάλει ένας δίσκος από τα δικαιώματα των στίχων; ‘Ψιλοπράγματα” μου απάντησε. Τη μουσική είχε γράψει ο Χατζιδάκις. Εγώ λοιπόν πείστηκα και το δέχτηκα. Κυκλοφόρησε ο δίσκος ως στίχοι Τσιτσάνης, μουσική Χατζιδάκις.Φαίνεται όμως πως δεν ήταν ‘ψιλοπράγματα” αλλά πολύ μεγάλα τα ποσοστά. Τον κάλεσα και του είπα: “Βασίλη θέλω να αποκαταστήσουμε την αλήθεια. Εξάλλου τα πράγματα δεν είναι όπως μου τα παρουσίασες”, και εκείνος μου απάντησε: ‘δεν φαντάστηκα ότι είσαι τόσο μίζερος”. Του είπα λοιπόν: ‘αφού είναι έτσι κράτα για τον εαυτό σου την κριτική και επανόρθωσε με τους στίχους” . Και όντως έτσι έγινε. Όμως και ο Χατζιδάκις υποστήριξε αυτή την θέση μου.
Νοσταλγείτε εκείνες τις στιγμές που περάσατε με τη Μελίνα, τη Λαμπέτη, την Παππά, τον Χόρν;
Η αλήθεια είναι ότι με τη Λαμπέτη, είχα μια πιο ερωτική σχέση. Αυτό δεν σημαίνει ότι είχαμε δεσμό, αλλά θα μπορούσε…
Γιατί δεν συνέβη αυτό;
Η Λαμπέτη, αυτό το εύθραστο πλάσμα, ήταν πολύ περισσότερο σεξουαλική από τη Μελίνα. Και αυτό φάνηκε και από το γάμο της με τον Πλωρίτη, έπειτα με τον Χόρν, με τον Αλεξανδράκη… Και όμως στην κουβέντα και στο λόγο της ήταν ένα από τα αγνότερα πλάσματα. Δεν μιλούσε ποτέ με ερωτικά υπονοούμενα!
Είναι γεγονός ότι οι ηθοποιοί σας εμπιστεύονταν χωρίς δέυτερη σκέψη. Φτάσατε μέχρι το σημείο να κόψετε τα μαλλιά της Ειρήνης Παππά για την “Ηλέκτρα”…
Τα έκοψα και δεν υπήρξε καμιά αντίδραση. Ήταν εκείνη η στιγμή της καριέρας της που είχε ανάγκη για μια μεγάλη επαγγελματική επιτυχία. Και με εμπιστεύτηκε απολύτως. Η συνεργασία μας ήταν υπέροχη. Όταν αποφάσισα να της κόψω τα μαλλιά, δεν είχε φανταστεί ποτέ ότι θα συνέβαινε κάτι τέτοιο. Το μόνο που μου είπε ήταν το εξής: “Εντάξει υπό έναν όρο: θα κόβεις κι εσύ μαζί με την κομμώτρια’. Έτσι κι έγινε.
Βλέποντας πλέον με πιο αντικειμενική ματιά τις ταινίες σας, ασκείτε κριτική; Εντοπίζετε τυχόν σκηνοθετικά λάθη;
Ναι, όμως είναι λάθη τα οποία εξυπηρέτησαν την πλοκή της κάθε ταινίας. Δεν ήταν λάθη που έβλαπταν την αισθητική. Με τον κουίν ας πούμε, είχα μια περίεργη συνεργασία, γεμάτη συγκρούσεις, αλλά και πολλές αγάπες. Ο Άντονι είχε μια μεγαλομανία. Δεν έφερε ποτέ αντίρρηση για γυρίσματα. Όμως στο χορό με το συρτάκι δεινοπάθησα. Έκανε το παν για να με δυσκολέψει.
Τελικά δεν παρευρεθήκατε ούτε στα Όσκαρ για την ταινία. Θέλει κότσια για να το κάνεις αυτό…
Έχω κότσια. Εγώ ήμουν στη Νέα Υόρκη τότε και αποφάσισα ότι ήταν καλύτερα να μην πάω. Πήγαν όμως όλοι οι υπόλοιποι. Και σήμερα όμως να γινόταν, κάτι αντίστοιχο με δική μου ταινία, πάλι δεν θα πήγαινα. Δεν πιστεύω στα βραβεία.
Εκείνη την εποχή στάρ ήταν και η Αλίκη με την οποία δεν συνεργαστήκατε ποτέ…
Ανήκα ήδη στην άλλη κατηγορία… Έβλεπα αυτά τα νάζια της και…Χαριτωμένη ήταν. Όμως δεν ήταν ολκής πρωταγωνίστρια για δική μου ταινία. Αν και εκείνη το είχε παράπονο: “Μιχάλη είσαι το απωθημένο μου” έλεγε. Η επιτυχία στηριζόταν στην προβολή της προσωπικότητας της Αλίκης, η οποία δεν μου πήγαινε εμένα.
Υπάρχουν απωθημένα που δεν έχετε εκπληρώσει είτε στο θέατρο είτε στον κινηματογράφο;
Υπήρχαν και υπάρχουν. Και αυτό το συνειδητοποίησα αφότου έφτασα σε μια ώριμη ηλικία δημιουργώντας. Όταν δημιουργείς όμως δεν σου λείπει τίποτα. Εγώ έκλεισα τον κύκλο της ζωής μου με μια κωμωδία, “Πάνω κάτω και πλαγίως” όπως τον είχα ξεκινήσει με την ταινία ‘Κυριακάτικο ξύπνημα”.
Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε σε όλους αυτούς που θα σας διαβάσουν;
Εγωιστικά και αναδρομικά θα τους έλεγα να αγαπάνε τις ταινίες μου. Γιατί εγώ μέσα από τις ταινίες μου αγάπησα την Ελλάδα, αγάπησα τον λαό μας, αγάπησα τον πολιτισμό μας.
